Ihe agha cyber nke mbụ na ụwa mere afọ iri atọ gara aga - na ụbịa nke 1988. Maka United States, ebe ọtụtụ puku kọmputa na-ebute ọrịa ahụ ruo ọtụtụ ụbọchị, agha ahụ bịara dị ka ihe ijuanya zuru ezu. Ugbu a, ọ na-esiwanye ike maka ndị ọkachamara na nchekwa kọmputa ka ejidere ha, ma cybercriminals gburugburu ụwa ka na-achịkwa. A sị ka e kwuwe, ihe ọ bụla mmadụ nwere ike ikwu, ihe kachasị mma na-emepụta ihe ndị na-emepụta ihe na kọmputa. Nanị ọmịiko bụ na ha adịghị ezite ihe ọmụma na nkà ha n'ebe ha kwesịrị ịdị.
Ihe di n'ime
- Ihe kachasị njọ cyber
- Anwụrụ Morris, 1988
- Chernobyl, 1998
- Melissa, 1999
- Mafiaboy 2000
- Mmiri mmiri ozuzo, 2003
- Cabir, 2004
- Cyber Attack na Estonia 2007
- Zeus, 2007
- Gauss, 2012
- Chọrọ, 2017
Ihe kachasị njọ cyber
Ozi gbasara nje nje virus na-awakpo kọmputa gburugburu ụwa na-egosi na faili mgbasa ozi mgbe niile. Na njedebe, ọnụ ọgụgụ dị ukwuu na-ewere cyber ọgụ. Nke a bụ nanị iri n'ime ha: ihe kachasị mma ma dị mkpa maka akụkọ ihe mere eme nke ụdị mpụ a.
Anwụrụ Morris, 1988
Taa, koodu isi maka Morisk worm floppy bụ otu ihe ngosi nka. Ị nwere ike ile ya anya na American Boston Science Museum. Onye nwebu onye nwe ya bụ Robert Tappan Morris, onye na-agụsị akwụkwọ, onye kere otu n'ime ikpuru Intanet mbụ ma tinye ya na Massachusetts Institute of Technology na November 2, 1988. N'ihi ya, ebe nrụọrụ weebụ Ịntanetị 6,000 nọ na United States, na njedebe niile sitere na nke a ruru $ 96.5.
Ịlụ ọgụ na ikpuru dọtara ọkachamara nchekwa kọmputa kachasị mma. Otú ọ dị, ha enweghị ike ịkọ onye kere nje ahụ. Morris n'onwe ya nyefere ndị uweojii aka - na ọnwụ nke nna ya, bụ onye ya na ụlọ ọrụ kọmputa.
Chernobyl, 1998
Kọmputa kọmputa a nwere aha ndị ọzọ. A makwaara dịka Snee ma ọ bụ CIH. Ọrịa ahụ sitere na Taiwanese. Na June 1998, otu nwa akwụkwọ nọ n'ógbè ahụ mepụtara mmalite nke mmegide nke nje ahụ na kọmputa onwe ya gburugburu ụwa n'April 26, 1999, ụbọchị ụbọchị ncheta nke Chernobyl. Bọmbụ ahụ bu ụzọ rụọ ọrụ kpọmkwem oge, na-akụtu ọkara nde kọmputa na mbara ala. N'otu oge ahụ, usoro mmemme ahụ jisiri ike mezuo ruo mgbe ọ gaghị ekwe omume - iji gbanyụọ ngwaike nke kọmputa, ịkụtu bọtịnụ BIOS flash.
Melissa, 1999
Melissa bụ nke mbụ koodu ọjọọ nke email zitere. Na March 1999, o mere ka ndị ọrụ nke nnukwu ụlọ ọrụ ndị dị gburugburu ụwa gbanwee. Nke a mere n'ihi eziokwu ahụ bụ na nje ahụ na-emepụta ọtụtụ ozi ịntanetị ọhụrụ, na-ekepụta nnukwu ọrụ na sava ozi. N'otu oge ahụ, ọrụ ha dị nnọọ ngwa ngwa, ma ọ bụ kwụsị kpamkpam. A na-emezi ihe ọjọọ site na Melissa virus maka ndị ọrụ na ụlọ ọrụ na $ 80 nde. Ke adianade do, enye ama akabade edi "ebet" ọfọn.
Mafiaboy 2000
Ọ bụ otu n'ime ndị mbụ DDoS ọgụ na ụwa, nke otu nwa akwụkwọ dị afọ iri na anọ nke Canada malitere. Na February 2000, ọtụtụ saịtị a ma ama n'ụwa (site na Amazon na Yahoo), bụ ebe onye hacker Mafiaboy jisiri ike chọpụta nsogbu, enwere ọkụ. N'ihi ya, a kwụsịrị ọrụ nke ihe onwunwe maka ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu izu. Mmebi site na mbuso agha zuru oke wee pụta dị oke njọ, a na-eme atụmatụ ya na ijeri dollar 1.2.
Mmiri mmiri ozuzo, 2003
N'ihi ya, a na-akpọ usoro ịme nchọgharị cyber siri ike, nke ọtụtụ ụlọ ọrụ ụlọ ọrụ na-agbachitere ọnụ na ọtụtụ ụlọ ọrụ gọọmentị ndị United States tara ahụhụ n'afọ 2003. Ihe mgbaru ọsọ nke ndị hackers bụ iji nweta ozi nzuzo. Ndị edemede (ọ pụtara na ha sitere na Guangdong n'ógbè China) ndị ọkachamara na nchekwa nchekwa kọmputa bụ Sean Carpenter nwere ihe ịga nke ọma. Ọ rụrụ ọrụ dị ukwuu, mana kama ịnweta laurel, o mesịrị banye ná nsogbu. Ndị FBI weere ụzọ na-ezighị ezi nke Sean, n'ihi na n'oge nchoputa ya, o mere ka "kọmputa na-ezighị ezi na kọmputa ndị ọzọ."
Cabir, 2004
Ndị nje virus ruru fon na 2004. Mgbe ahụ, enwere ihe omume nke mere onwe ya ka ọ dị "Cabire", gosipụtara na ihuenyo nke ngwaọrụ mkpanaka mgbe ọ bụla agbanyere ya. N'otu oge ahụ, nje ahụ, na-eji teknụzụ Bluetooth, gbalịrị itinye aka na ekwentị ndị ọzọ. Ọ na-emetụtakwa ụgwọ ọrụ nke ngwaọrụ, ọ bụ ezuru maka awa ole na ole kacha mma.
Cyber Attack na Estonia 2007
Ihe mere n'April 2007, na-enweghị mmegharị pụrụ iche, nwere ike ịkpọ agha cyber mbụ. Mgbe ahụ, na Estonia, ụlọ ọrụ gọọmenti na ego maka ụlọ ọrụ nwere ego na ọrụ ntanetị na-anọghị na ozugbo. Ọfụma ahụ dị nnọọ ịrịba ama, n'ihi na n'oge ahụ, e-ọchịchị na-arụ ọrụ ugbu a na Estonia, ego nkwụnye ego na-ejikarị ntanetị. Ọrịa agha Cyber mere ka ala ahụ dum gbanwee. Ọzọkwa, o mere megide mkpesa nke mkpesa ndị na-eme n'obodo ahụ megide ịnyefe ndị Soviet agha nke Agha Ụwa nke Abụọ.
-
Zeus, 2007
Usoro mmemme ahụ malitere ịgbasa na netwọk mmekọrịta na 2007. Ndị ọrụ Facebook mbụ na-ata ahụhụ bụ ozi ịntanetị na foto ndị dị na ha. Ịgbalị imeghe foto ka ọ gbanwee ka onye ọrụ wee banye na saịtị nke nje virus Zeu na-emetụta. N'otu oge ahụ, usoro mmemme ahụ abanye n'ime usoro kọmputa ahụ, chọta data nke onye nwe PC ma wepụ ego ozugbo site na akụkọ nke ndị nọ na ụlọ akụ Europe. Ọrịa nje ahụ emetụta ndị ọrụ German, Italian na Spanish. Ọnụ ọgụgụ zuru oke ruru dollar 42.
Gauss, 2012
Nke a - nje azụmaahịa na-ezu ohi ozi ego site na PC ndị emetụta - bụ ndị America na ndị omekome Israel na-arụ ọrụ na ikuku. N'afọ 2012, mgbe Gauss dara na ndagwurugwu Libya, Israel na Palestine, e weere ya dịka ngwá agha cyber. Isi ọrụ nke cyber agha, dị ka ọ tụgharịrị mgbe e mesịrị, bụ iji nyochaa ozi gbasara nkwado nzuzo nzuzo nke ụlọ akụ Lebanọn maka ndị na-eyi ọha egwu.
Chọrọ, 2017
300,000 kọmputa na mba 150 nke ụwa - dị otú ahụ bụ ọnụ ọgụgụ ndị metụtara nke a nje njehie. Na 2017, n'akụkụ dị iche iche nke ụwa, ọ na-abanye kọmputa nke ya na sistemụ arụmọrụ Windows (na-eji eziokwu ahụ na ha enweghị ọtụtụ mmelite na oge ahụ), na-egbochi ohere na ọdịnaya nke diski ike, ma kwere nkwa ịlaghachi ya maka $ 300. Ndị jụrụ ịkwụ ụgwọ ihe mgbapụta ahụ, efunahụla ozi niile a weghaara. A na-emebi mmebi site na WannaCry na 1 ijeri dollar. A ka amaghi onye edemede ya, a kwenyere na ndị mmepe nke DPRK nwere aka n'ịmepụta nje ahụ.
Ndị omempụ gburugburu ụwa na-ekwu, sị: ndị omempụ na-aga n'Ịntanet, a dịghịkwa ekpochasị akụ mgbe ha na-agba ọsọ, kama site na enyemaka nke nje virus ndị abanye n'ime usoro. Nke a bụ ihe mgbaàmà maka onye ọrụ ọ bụla: lezie anya na ozi gbasara gị na netwọk, chebe data gbasara akaụntụ ego gị, echefula mgbanwe ọ bụla nke okwuntughe.